Alles Wat Je Moeten Over Oedeem [2020]

Wat is oedeem?

Oedeem is de medische term voor zwelling en is een overmatige ophoping van vocht in een bepaald lichaamsdeel. In dit geval houdt je lichaam dus teveel vocht vast op één plaats. Het is een algemene reactie van het lichaam op een ontsteking of opgelopen letsel. Dit probleem kan ontstaan in een klein gebied of het volledige lichaam. Medicijnen, infecties, zwangerschap, en vele medische problemen kunnen oedeem veroorzaken. Oedeem kan ontstaan wanneer kleine bloedvaten gaan "lekken" en vloeistof vrij laat in nabijgelegen weefsels. Het extra vocht hoopt zich op, waardoor het weefsel opzwelt.

Hoe ontstaat oedeem?

Er zijn verschillende vormen van oedeem. We maken onderscheid tussen primair oedeem en secundair oedeem. Bij primair lymfoedeem is er een aangeboren afwijking in het lymfesysteem. Soms uit deze afwijking zich al bij de geboorte, maar veel vaker komt het voor dat de afwijking zich pas rond de puberteit of later uit. Secundair oedeem ontstaat door invloed van buitenaf, denk bijvoorbeeld aan een infectie of operatie die schade toebrengt aan het lymfestelsel. Het menselijk lichaam bestaat voor 2/3 uit vocht en het lymfesysteem zorgt ervoor dat vocht wordt afgevoerd. Als je last hebt van vocht vasthouden of opgezette benen kan dit een symptoom van oedeem zijn. Oedeem kan voorkomen in het hele lichaam maar zit vaak in de voeten of enkels. Vaak is het dikke been dan ook pijnlijk.

Overgewicht

Overgewicht kan een belangrijke rol spelen. Wanneer er sprake is van overgewicht is de kans aanwezig dat je een hoge bloeddruk hebt, wat op zijn beurt weer kan zorgen voor oedeem. Om oedeem te genezen of voorkomen is een gezond gewicht dus erg belangrijk. Wanneer je last hebt van vochtophoping raden we aan om niet te lang te wachten met het inwinnen van medisch advies.

Oorzaken van oedeem

Oedeem is een normale reactie van het lichaam op een ontsteking of opgelopen letsel. Een verstuikte enkel, een bijensteek, of een huidinfectie zullen bijvoorbeeld allemaal leiden tot oedeem in het getroffen gebied. In sommige gevallen, zoals bij een infectie, kan dit voordelig zijn. Het extra vloeistof uit het bloedvat zorgt ervoor dat er meer infectie-bestrijdende witte bloedcellen het getroffen gebied bereiken. Het kan ook ontstaan uit aandoeningen of problemen in de balans van stoffen die normaal in het bloed aanwezig zijn. Sommige oorzaken van oedeem bestaan uit:

1. Lichamelijke inactiviteit: oedeem komt vaker voor bij mensen die helemaal niet bewegen, of heel weinig lopen.

2. Lang stilzitten of staan: bij lange periodes van stilzitten en staan is er een grotere kans op zwellingen.

3. Lage albumine (hypo): albumine en andere eiwitten in het bloed fungeren als sponzen om het vocht in de bloedvaten te houden. Lage albumine kan bijdragen tot oedeem, maar is meestal niet de enige oorzaak.

4. Allergische reacties: Oedeem is een natuurlijk onderdeel van de meeste allergische reacties. Hierdoor kan het lichaam de nabijgelegen bloedvaten vloeistof laten lekken in het getroffen gebied. Obstructie in de stroming: Als de afvoer van vocht uit een lichaamsdeel wordt geblokkeerd, kan vocht zich ophopen. Een bloedstolsel in de diepe aderen van het been kan leiden tot oedeem in de benen.

5. Hart- en vaatziekten (congestief hartfalen): Wanneer het hart zwakker wordt en het minder effectief bloed rondpompt, kan vloeistof zich langzaam ophopen, wat resulteert in vocht in de benen. Als vochtophoping snel optreedt, kan vocht in de longen (longoedeem) komen.

6. Leverziekte: Ernstige leverziekte (cirrose) resulteert in een toename van vochtretentie. Cirrose leidt ook tot lage niveaus van albumine en andere eiwitten in het bloed. Vloeistof lekt in de buik (ascites), en kan leiden tot oedeem in de benen.

7. Nierziekte: Een nier aandoening, het zogenaamde nefrotisch syndroom, kan leiden tot ernstige oedeem in de benen, en soms in het hele lichaam (anasarca).

8. Zwangerschap: Door een toename van het bloedvolume tijdens de zwangerschap en de druk van de groeiende baarmoeder, komt mild oedeem in de benen vaak voor tijdens de zwangerschap. Ook kunnen ernstige complicaties die tijdens de zwangerschap ontstaan zijn, zoals diepe veneuze trombose en preëclampsie, ook oedeem veroorzaken.

Oedeem van het been wordt meestal veroorzaakt door:

1. Een bloedstolsel: verstoppingen, zoals een stolsel in één van de aders, kan de bloedstroom belemmeren. Dit veroorzaakt een toename van de druk in de ader, wat kan leiden tot lekkage van vloeistoffen in het omringende weefsel, waardoor oedeem ontstaat.

2. Spataderen: deze gaan vaak gepaard met symptomen van oedeem. Spataderen ontstaan meestal door beschadigde kleppen; statische druk neemt toe met als resultaat uitpuilende aderen. De statische druk verhoogt ook het risico van lekkage van vloeistoffen in het omliggende weefsel.

3. Infectie/ontsteking: de lymfeklieren kunnen opzwellen als reactie op de infectie.

4. Een cyste/tumor: oedeem veroorzaakt cysten, die vervolgens kunnen leiden tot meer oedeem. Elk knobbeltje kan oedeem veroorzaken door een aantal redenen. De knobbel kan tegen een ader drukken wat de druk in die ader op kan voeren, wat kan resulteren in vloeistoffen die lekken in het omliggende weefsel. De lymfeklieren kunnen op een tumor reageren en zwellen.

5. Lymfoedeem: het lymfestelsel helpt overtollig vocht uit de weefsels te halen. Als dit systeem is beschadigd kunnen de lymfeklieren en lymfevaten niet langer het vocht continue onttrekken, wat kan leiden tot oedeem.

Hieronder is een video te vinden over oefeningen voor lympfoedeem.

Een goede huisarts zal de volgende adviezen geven die kunnen helpen bij het vochtretentie probleem:

1. Minder zoutverbruik.

2. Als de patiënt te zwaar is gewicht te verliezen.

3. Regelmatig lichaamsbeweging doen.

4. Hef de benen een paar keer per dag op om de circulatie te verbeteren.

5. Niet te lang zitten/staan.

6. Regelmatig opstaan en lopen bij het reizen per auto, trein, boot of vliegtuig.

7. Vermijd extreme temperaturen, zoals warme baden, douches en sauna's. Kleed u warm aan als het koud is.

8. Massage - als het getroffen gebied stevig wordt gemasseerd in de richting van het hart kan dit helpen het vocht te bewegen. Het is belangrijk dat de handbewegingen geen pijn doen. Een gekwalificeerde masseuse of fysiotherapeut weet hoe hier mee om te gaan.

9. Het dragen van steunkousen.

Steunkousen dragen tegen oedeem

Wanneer je steunkousen met degressieve compressie (compressiekousen) draagt wordt de bloedcirculatie in de benen gestimuleerd. Het dragen van steunkousen zorgt voor een betere terugstroom van het bloed en voorkomt of vermindert vochtophoping en zwelling in de voeten en enkels en het negatieve effect van achtergebleven schadelijke afvalstoffen. De ophoping van vocht wordt door het dragen van compressiekousen dus voorkomen. Deze compressiekousen worden ook wel therapeutisch elastische kousen genoemd.