Alles Over Spataderen:
Er zijn geen precieze cijfers bekend over het aantal mensen met spataderen. Sommige studies suggereren dat 3 op de 100 mensen er last van heeft op een bepaald moment in hun leven. Andere studies suggereren dat dit cijfer veel hoger zou kunnen zijn. De meeste mensen met spataderen hebben geen onderliggende ziekte en ze ontstaan meestal zonder duidelijke reden. Spataderen veroorzaken in de meeste gevallen geen symptomen of complicaties, hoewel sommige mensen ze lelijk vinden. Als een behandeling wordt geadviseerd, of om cosmetische redenen gewenst is, wordt een procedure gebruikt die ze dichtbrand. Er zijn verschillende procedures: verhitten, lasertechnieken of vloeistoffen injecteren in de spataderen. Deze methoden hebben grotendeels de ouderwetse chirurgische methoden vervangen.
De normale aderen in de benen
Aderen zijn bloedvaten die het bloed terug naar het hart brengen. Bloed stroomt omhoog via de beenaderen in grotere aderen en richting het hart.
Er zijn drie soorten beenaderen:
Oppervlakkige aderen, dit zijn degenen die net onder het huidoppervlak zitten. De grotere oppervlakkige aderen kun je vaak zien of voelen. De oppervlakkige aderen in de benen zijn degenen die kunnen veranderen in spataderen.
1. Diepe beenaderen, die door de spieren lopen. Je kunt deze niet zien of voelen.
2. Verbindingsaderen (perforator aderen), die het bloed vanuit de oppervlakkige aderen naar de diepe aderen voeren.
3. Binnenin de grotere aderen zitten op verschillende plekken eenrichtingskleppen. Deze kleppen voorkomen dat het bloed in de verkeerde richting terugstroomt. Wanneer we staan is er nogal een hoogte van bloed tussen het hart en de benen. De zwaartekracht heeft de neiging om het bloed terug naar beneden te trekken, maar dit wordt verhinderd door de aderkleppen en de normale doorstroming van het bloed naar het hart.
Wat zijn spataderen?
Spataderen zijn vergrootte (verwijde) delen van aderen die zich net onder de oppervlakte van de huid bevinden, meestal op het been. Ze zijn vaak gemakkelijk te zien, omdat ze er dik en knobbelig uitzien. Ze kunnen minder opvallen als je te zwaar bent, doordat ze verborgen worden door vetweefsel onder de huid.
Andere, kleinere soorten spataderen die merkbaar kunnen worden, zijn:
1. Reticulaire aderen - een nauw gegroepeerd netwerk van kleine aderen.
2. Couperose of spinaderen - deze zien eruit als een soort spinnetje. Het zijn geen officiële spataderen.
Wat zijn de oorzaken van spataderen?
Men neemt aan dat de wand van de ader op sommige plekken zwakker wordt. Deze plekken verbreden zich hierdoor en vergroten hun aanwezigheid. Als dit gebeurt in de buurt van een klep dan kan de klep lekken en het bloed kan terugstromen. Zodra dit gebeurt op een enkele klep komt er extra druk op de ader te staan. Dit kan ervoor zorgen dat er nog meer verbreding en lekkende kleppen ontstaan. Bloed klontert dan samen (verzamelt zich) in de vergrootte ader en deze is dan te zien op de oppervlakte van het been.
Wie krijgen spataderen?
Ongeveer 3 op de 10 volwassenen ontwikkelen spataderen op enig moment in hun leven. Vrouwen zijn gevoeliger voor het ontwikkelen van spataderen dan mannen. De meeste mensen met spataderen hebben geen onderliggende ziekte en ze komen zonder duidelijke reden. Echter, de kans op het ontwikkelen van spataderen wordt verhoogd door:
Zwangerschap. Dit komt deels doordat de baby extra druk op de aderen veroorzaakt en deels omdat de hormonen die je maakt tijdens de zwangerschap de neiging hebben om vaatwanden te laten ontspannen. Hoe meer kinderen je hebt, hoe groter het risico op het ontwikkelen van blijvende spataderen. Spataderen hebben de neiging om tijdens de zwangerschap te verschijnen of te verergeren, maar dit wordt vaak minder na de bevalling wanneer de druk op de aderen minder wordt.
1. Leeftijd. Spataderen komen vaker voor naarmate we ouder worden.
2. Overgewicht. Dit verhoogt de kans op spataderen.
3. Langdurig staan. Staande beroepen veroorzaken vaak spataderen.
4. Soms veroorzaakt een onderliggende ziekte spataderen, bijvoorbeeld:
5. Een eerdere bloedstolsel (trombose) of letsel in een diepe been ader.
6. Heel soms een zwelling of tumor in het bekken (het onderste deel van de buik) welke de stroming in de aderen van het bovenbeen blokkeert.
7. Zeer zelden zijn spataderen het gevolg van abnormale bloedvaten - als sommige aderen of slagaderen niet op de normale manier gevormd zijn.
Wat zijn de symptomen van spataderen?
De meeste mensen met spataderen hebben geen symptomen. Sommige mensen zijn bezorgd over het uiterlijk van de aderen. Grotere spataderen kunnen pijnlijk zijn, zwaar aanvoelen of jeuken.
Kunnen er complicaties optreden door spataderen?
De meeste mensen met spataderen ontwikkelen geen complicaties, ze komen slechts in een klein aantal gevallen voor. Complicaties kunnen ontstaan door de hogere druk in de spataderen waardoor de kleine bloedvaten in de nabijgelegen huid veranderen. Als complicaties zich toch ontwikkelen, is dit meestal een aantal jaar nadat de spataderen voor het eerst verschenen. Het is echter onmogelijk te voorspellen of complicaties op zullen treden. De zichtbare grootte van spataderen is geen voorspellende factor of er complicaties op zullen treden.
Mogelijke spataderen klachten zijn:
1. Ontsteking van de ader (tromboflebitis).
2. Zwelling van de voet of onderbeen.
3. Veranderingen van de huid boven de prominente aderen. De mogelijke veranderingen van de huid zijn verkleuring, hypostatisch eczeem, huidzweren, of lipodermatosclerose (verharding van de vetlaag onder de huid, waardoor een verdikte, rode huid ontstaat).
4. In zeldzame gevallen kunnen spataderen bloeden.
Heb ik een behandeling of verwijzing nodig voor spataderen?
De meeste mensen met spataderen hebben geen behandeling nodig. Maar het kan zijn dat u een behandeling wilt voor een van de volgende redenen:
Indien zich complicaties voordoen. Deze doen zich slechts in een klein aantal gevallen voor. Als het been opzwelt of de huid verandert zich boven prominente aders, wordt de behandeling meestal geadviseerd om te voorkomen dat een huidzweer zich ontwikkeld. Als een huidzweer toch optreedt, dan kan de behandeling van elke spatader helpen om de zweer te genezen. Als u een spatader heeft die gebloed heeft, moet u dringend worden doorverwezen voor behandeling.
Door symptomen als jeuk of andere ongemakken.
Cosmetische redenen. U kunt het gevoel hebben dat de spataderen lelijk zijn. Een behandeling puur voor cosmetische redenen wordt meestal niet vergoedt door zorgverzekeraars.
Als u een combinatie hebt van beide spataderen die zowel problematisch zijn als een arteriële aandoening (slechte bloedsomloop, of perifeer vaatlijden) van de benen. Of als een arteriële ziekte wordt vermoed.
Welke testen voor spataderen bestaan er?
Als spataderen problematisch zijn, wordt u meestal doorverwezen naar een vaat arts. Deze zal middels een ultrasound scan, zoals een Doppler of een Duplex onderzoek, bekijken hoe het bloed stroomt in de aderen. Het kan laten zien of een van de kleppen beschadigd zijn, wat nodig is om een verdere behandeling te bepalen. Soms worden andere tests uitgevoerd als de spataderen complex blijken te zijn. Als u arterieel vaatlijden in de benen heeft (slechte bloedsomloop, of perifeer vaatlijden), of als een arteriële ziekte wordt vermoed, dan moet de arteriële circulatie gemeten worden. Dit moet worden gedaan voordat de behandeling begint, doordat de behandeling druk uitoefent op het been, zoals steunkousen. De arteriële circulatie wordt gewoonlijk gemeten met een ultrasound machine zoals een Doppler ultrasound, die wordt gebruikt om een meting te doen genaamd de enkel-armindex. Deze test kan worden uitgevoerd in gespecialiseerde klinieken, alsmede door sommige verpleegkundigen en huisartsen.
Welke verschillende behandelingen zijn er voor spataderen?
Er zijn verschillende mogelijkheden. Traditionele behandelingen zoals ader strippen zijn grotendeels vervangen door procedures met warmte, lasertechnieken of de injectie van vloeistoffen.
Zelfhulpmethoden
Vermijd langdurig staan of stilzitten. Probeer uw voeten regelmatig omhoog te doen (ga zitten of liggen en til de voeten boven het niveau van de heupen. Liggend op bed kunt u bijvoorbeeld gebruik maken van extra kussens onder de voeten). Dit helpt het samenklonteren van bloed in de spataderen te verminderen. Gebruik een vocht inbrengende crème of zalf om de huid te beschermen als het droog, schilferig aanvoelt of jeukt. Het is onwaarschijnlijk dat gewichtsverlies en lichaamsbeweging spataderen laten verdwijnen, maar kan wel voorkomen dat ze überhaupt ontstaan.
Laserbehandeling
Deze methode omvat het geleiden van een sonde in een van de langere spataderen, door gebruik te maken van ultrasound om de positie te begeleiden. De laser of radiofrequentie-energie zorgt ervoor dat de ader opwarmt, waardoor het afgedicht wordt.
Chirurgie
Traditionele chirurgie wordt aanbevolen als een behandeling met warmte, lasers of schuim niet werkt. Verschillende technieken kunnen worden gebruikt om de spataderen te verwijderen, afhankelijk van hun locatie en ernst. Een vaatchirurg zal u hierover adviseren. Meestal worden de verbindingsaderen (hierboven uitgelegd) afgebonden. Dan worden de grote spataderen verwijderd of ‘gestript’ van het been. Veel mensen kunnen op 1 dag worden behandeld. Het kan nodig zijn één tot drie weken verlof te nemen, afhankelijk van het werk dat u doet.
Sclerotherapie
De spatader wordt ingespoten met een chemische stof die het kan sluiten en afdichten (scleroseren). Het werd ooit gebruikt als een van de belangrijkste behandelingen, maar het werd duidelijk dat het vaak vlekken en zweren op de huid veroorzaakt. Het wordt nu vooral gebruikt voor kleine aders onder de knie die niet goed zijn behandeld of zijn terug te komen na de operatie. De ader moet achteraf worden gecomprimeerd, waardoor er enkele dagen of weken steunkousen gedragen moeten worden.
Hoe werken steunkousen bij spataderen?
Spataderen zijn verwijde aderen, die ervoor zorgen dat kleppen kunnen gaan lekken en zo bloed terugstroomt de ader in. Dit vergroot de druk op de ader.
Steunkousen gaan de extra druk op de aderen tegen, door de verwijde delen van de ader weer terug naar de originele omvang te drukken. Hierdoor verbeterde de bloedcirculatie en wordt het bloed sneller teruggevoerd naar het hart.
Steunkousen kunnen op deze manier helpen om de symptomen zoals pijn te verlichten.
Steunkousen met drukklasse 1 (licht) of drukklasse 2 zijn meestal de meest geschikte. Idealiter zouden ze meteen in de ochtend aangetrokken moeten worden, voordat je uit bed stapt en bij het naar bed gaan ’s avonds weer uitgetrokken worden.
